AP: overheid gebruikt wet vaak als vrijbrief om te veel data te verzamelen – IT Pro – Nieuws

De Autoriteit Persoonsgegevens had vorig jaar bij een op de vijf wetsvoorstellen kritiek op de overheid, die teveel data zou willen verzamelen of die slecht zou beschermen. Van de 95 adviezen aan de overheid adviseerde de AP bij 18 ervan om de wet niet door te voeren of die aan te passen.

De privacytoezichthouder schrijft in zijn jaarverslag over 2021 dat het ‘de indruk heeft dat het kabinet wetsvoorstellen vaak ziet als een vrijbrief om bijna omgelimiteerd persoonsgegevens van burgers te verzamelen’. De AP werd in 95 gevallen gevraagd advies te geven over een wetsvoorstel. Dat doet de toezichthouder als het wetsvoorstel verband houdt met dataverzameling. In 18 gevallen was de AP ‘zeer kritisch’. In die gevallen zou het onduidelijk zijn waarom er data van burgers moest worden verzameld. Ook was er onduidelijkheid over de bescherming van data: die zou onvoldoende zijn of het was niet duidelijk hoe de beveiliging precies was geregeld. De meeste adviezen, 33 stuks, waren van toepassing op het ministerie van Justitie en Veiligheid. In 18 gevallen werd er een advies gegeven aan het ministerie van Volksgezondheid, waarvan in 13 gevallen een project betrekking had op de bestrijding van het coronavirus. Het ging bijvoorbeeld over wetswijzigingen zoals die van de Wet publieke gezondheid, die het mogelijk moest maken om coronatoegangsbewijzen in te zetten, of over de Tijdelijke spoedregeling DCC om het Europese coronabewijs toe te staan. In die wetten raadde de AP aan om betere doelbinding na te streven.

In 40 van de 95 gevallen waarin de AP advies gaf, had de toezichthouder geen opmerkingen. In 37 gevallen waren er ‘enkele opmerkingen’. De AP vindt de cijfers hoog en is van mening dat de overheid in veel gevallen niet duidelijk benoemt waarom gegevens verzameld worden.

De overheid zou te vaak denken dat een wetsvoorstel op zichzelf voldoende juridische onderbouwing betekent voor het verzamelen van gegevens. Maar, zegt de AP, dat is niet het geval. Als burgers geen toestemming geven voor hun dataverzameling, moet er een algemeen belang zijn. “Soms ontvangt de AP wetsvoorstellen die in feite een vrijbrief betekenen voor de overheid om bijna ongelimiteerd persoonsgegevens te verzamelen”, schrijft de toezichthouder.

De AP doet geen concrete aanbevelingen om die werkwijze te verbeteren. Het is slechts de toon van het jaarverslag en een observatie van de toezichthouder. De AP noemt ook dat de wetsvoorstellen waarbij zij advies gaf, werden doorgevoerd in 2021 en dat die dus de verantwoordelijkheid waren van het kabinet. Dat was vrijwel het hele jaar demissionair.