Eerste Kamer eist dat regering komst van datacenter Zeewolde tegenhoudt – IT Pro – Nieuws

De Eerste Kamer heeft een motie aanvaard die de voorbereidingen voor de komst van het datacenter van Facebook-moederbedrijf Meta bij Zeewolde moet tegenhouden. De senatoren eisen via de motie dat de regering het de gemeente onmogelijk maakt de bouw voort te zetten.

Met de motie, ingediend door Partij voor de Dieren-senator Niko Koffeman, eist de Eerste Kamer dat de regering er alles aan doet om het de gemeente ‘in het algemeen belang’ juridisch onmogelijk te maken om de voorbereidingen voor de bouw van het datacenter voort te zetten. Met andere woorden, de regering moet de uitvoering van het bestemmingsplan tegenhouden totdat duidelijk is dat de bouw niet in strijd is met het regeringsbeleid.

Veel partijen zien dit als een belangrijke manier om te laten weten dat ze tegen de komst van het datacenter zijn. Zo zegt senator Tineke Huizinga van de ChristenUnie in een stemverklaring: “Het is een signaal aan de minister om te doen wat in zijn vermogen ligt om de komst van het datacenter tegen te houden. Diederik van Dijk van de SGP voegt toe: “We beschouwen het als ultieme oproep aan de minister om ieder legaal paadje te vinden om de komst van het datacenter tegen te houden.”

Met welke bevoegdheden de regering dat moet doen, is iets ingewikkelder te formuleren. Minister De Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening stelde onlangs dat hij geen juridische opties heeft om het bestemmingsplan van de gemeente ongedaan te maken en dat het aangescherpte beleid ‘niet met terugwerkende kracht toegepast kan worden’. Met andere woorden, hij kan de gemeente niet dwingen om met terugwerkende kracht het bestemmingsplan te herzien als de gemeente daar democratisch voor gekozen heeft.

Dat kan de regering wel, stelt PvdD-senator Peter Nicolaï, een van van de mede-indieners van de motie in reactie daarop. Het Rijk kan volgens hem ‘bij urgent beleid’ op grond van de Gemeentewet en de Wet op de ruimtelijke ordening een ‘pas op de plaats’ afdwingen. Tegen NRC zei hij: “Door de verkiezingsuitslag is alles veranderd. Bijna twee derde van de kiezers in Zeewolde heeft tegengestemd. Ons voorstel helpt het democratisch proces en het algemeen belang, temeer omdat het inmiddels kabinetsbeleid is dat we geen datacenters midden in het land willen.” Als de regering deze weg zou volgen, is het echter maar de vraag of een rechter daarin meegaat, omdat de regering niet zomaar met terugwerkende kracht zoiets kan opleggen aan een gemeente en omdat vooraf niet vastgesteld is wat de Eerste Kamer precies bedoelt met het ‘algemeen belang’.

Nicolaï wijst er in zijn argument op dat de regering werkt aan strengere regels voor de bouw van hyperscaledatacenters, onder meer voor waar deze gevestigd mogen worden. Dit is een belofte uit het coalitieakkoord. Zolang daaraan gewerkt wordt, mogen er geen nieuwe datacenters gebouwd worden. De bouw van het datacenter in Zeewolde is daarvan uitgesloten, hoewel minister De Jonge zelf de komst van het datacenter bij Zeewolde niet ziet zitten.

Het is de tweede motie van PvdD-senator Koffeman, die in december vorig jaar ook al een motie indiende waarin de Eerste Kamer het Rijksvastgoedbedrijf opriep geen grond te verkopen aan Meta voordat er een kabinetsvisie is voor ruimtelijke inrichting en datacenters. De komst van het datacenter zou in strijd zijn ‘met het algemeen belang en wat er in het coalitieakkoord is aangenomen over datacenters en de goede ruimtelijke inrichting’, staat te lezen in de motie. Die motie werd aangenomen.